O Bazylice

Bazylika Katedralna w Sandomierzu jest jednym z najstarszych obiektów sakralnych w Polsce.
Jako obiekt o wysokich walorach artystycznych tak pod względem architektonicznym, jak i wystroju wnętrza jest bazylika niekwestionowanym bogactwem dziedzictwa narodowego i jako taka stanowi ważne miejsce na szlaku historycznym i turystycznym dla osób z kraju i zza granicy. Świadczą o tym bizantyjskie freski w prezbiterium ufundowane przez króla Władysława Jagiełłę, późnorenesansowe stalle w prezbiterium, kaplica Najświętszego Sakramentu, snycerka i rzeźba ołtarzy Macieja Polejowskiego, które są jednym z piękniejszych zespołów rokokowych w Polsce, cykl obrazów przedstawiających męczeństwo pierwszych chrześcijan („Martyrologium Romanum”) nie mający nigdzie odpowiednika. Kluczowe znaczenie mają królewskie, XIV-to wieczne malowidła w prezbiterium katedry, nie tylko ze względu na ich wartość, ale również w związku z ich symbolicznym znaczeniem dla kultury europejskiej. Malowidła sandomierskie, wraz z trzema innymi jeszcze zachowanymi w Polsce w gotyckich wnętrzach świątyń obrządku rzymsko-katolickiego zespołami bizantyńskich fresków, znajdujących się w Krakowie, Wiślicy i Lublinie stanowią fenomen na skalę ogólnoeuropejską o wielorodnych aspektach znaczeniowych: historycznym, artystycznym, naukowym, społecznym i ekumenicznym.

Prace konserwacyjne

W roku 2008 katedra otrzymała dofinansowanie projektu: „Konserwacja wnętrz perły wczesnogotyckiej architektury sakralnej - Bazyliki katedralnej w Sandomierzu - etap I” z funduszy Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Miasta Sandomierza. Projekt obejmował kompleksową konserwację wnętrz Prezbiterium katedry, Kaplicy Najświętszego Sakramentu, Zakrystii Kanonickiej, Wikariackiej i Mansjonarskiej. Został zrealizowany w latach 2008-2011.

Konserwacja przywróciła wygląd oryginalny elementom wystroju i wyposażenia wnętrz. Podczas prac starano się odtworzyć z maksymalną wiernością obiekty pochodzące z różnych okresów historycznych, takie jak m.in. malowidła bizantyńskie powstałe w XV wieku z fundacji króla Władysława II Jagiełły, barokowe ołtarze i portale z unikalnego czarnego marmuru dębnickiego oraz paczółtowickiego. W trakcie prac renowacyjnych zostały odkryte nieznane i niedostępne dotąd malowidła ścienne i obrazy. Zostały wykonane prace konserwatorskie i modernizacyjne (obejmujące roboty instalacyjne w zakresie instalacji elektrycznych oraz systemów zabezpieczeń obiektu i nagłośnienia).

W roku 2010 dzięki wsparciu finansowemu ze strony Samorządu Świętokrzyskiego i Urzędu Miasta Sandomierza oraz środkom własnym przeprowadzono konserwację wystroju wnętrza Kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej.

W roku 2012 przeprowadzono konserwację elementów wystroju ściany wschodniej nawy północnej bazyliki katedralnej korzystając z dofinansowania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Kurii Diecezjalnej Sandomierskiej.

W roku 2013 przy wsparciu finansowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Starostwa Powiatowego w Sandomierzu została przeprowadzona konserwacja rokokowego ołtarza pw. Matki Boskiej z Dzieciątkiem (1772-74), dzieło Macieja Polejowskiego i dwóch obrazów (z kolekcji 16 Karola de Prevot): "Męczeństwo Sandomierzan" i "Męczeństwo Dominikanów Sandomierskich (1708-37).

W roku 2014 przeprowadzono prace konserwacyjne rokokowych ołtarzy Macieja Polejowskiego: pw. Św. Anny (1772-74) - finansowane z ofiar prałatów i kanoników Sandomierskiej Kapituły Katedralnej oraz Bł. Wincentego Kadłubka (1772-74) - dofinansowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narododowego oraz Gminę Miejską Sandomierz.

W roku 2015 poddano konerwacji ze środkow własnych drewniane oraz kamienne epitafium Stanisława Chroberskiego, kamienny cokół pod epitafium oraz drewnianą szafkę na oleje zamontowaną pod epitafium.

W roku 2016 przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego poddano konserwacji gotycki Krucyfiks z XIV w. oraz ze środków własnych przeprowadzono konserwację dwóch rzeźb - Anioły wyk. przez Macieja Polejowskiego z 2 poł. XVIII w.

W roku 2017 dzięki wsparciu finansowemu Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i środkom własnym wykonano konserwację obrazu "Wysadzenie zamku sandomierskiego przez Szwedów" autorstwa Karola de Prevot.

W latach 2018-2019 zrealizowano projekt konserwacji polichromii Jana Bukowskiego - sklepień i ścian nawy głównej i naw bocznych bazyliki katedralnej oraz witraży nawy głównej. Projekt został zrealizowany z pomocy finansowej unijnej przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkład własny pochodził z ofiar księży diecezji sandomiewrskiej.

W roku 2019 poddano konserwacji z własnych środkow Figurę Matki Bożej Bolesnej z XV? wieku.